Περί τα 2 χλμ. νότια του οικισμού Μακρυγιάλου στη θέση ‘‘Παλιόκιτρος’’ βρίσκεται η θέση της αρχαίας Πύδνας. Η αρχή της κατοίκηση εντοπίζεται ήδη από την Εποχή του Χαλκού στην προϊστορική τούμπα, από την οποία διασώζεται το δυτικό άκρο της λόγω της διάβρωσης από τη θάλασσα. Η Πύδνα αναφέρεται γενικά στη βιβλιογραφία σαν αποικία, αλλά ήδη από τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. ανήκει στο μακεδονικό βασίλειο. Οι σωστικές μάλιστα ανασκαφές των τελευταίων ετών υποδεικνύουν ότι αυτό το διάστημα αποτελούσε το σημαντικότερο αστικό κέντρο του βασιλείου και το κυριότερο λιμάνι του. Μετά την αποστασία και την κατάκτησή της από τον βασιλιά Αρχέλαο στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. η Πύδνα δέχεται ισχυρό χτύπημα με την μεταφορά κατοίκων της στη μεσόγεια θέση. Οι Πυδναίοι όμως γρήγορα επανέρχονται στην παράλια θέση και για ένα σύντομο διάστημα στο α΄ μισό του 4ου αιώνα κερδίζουν και την αυτονομία τους, όπως υποδεικνύουν και οι κοπές νομισμάτων της. Το 357 π.Χ. ο Φίλιππος Β΄ καταλαμβάνει την Πύδνα, ο οικισμός της σημειώνει σημαντική ακμή, ενώ το λιμάνι της αποτελεί βάση μακεδονικού στόλου. Το γεγονός ότι στην Πύδνα διαδραματίστηκαν τα πιο καθοριστικά γεγονότα για την εξέλιξη της ελληνιστικής Μακεδονίας δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για την στρατηγική της σπουδαιότητα. Το 317/316 π.Χ. ο Κάσσανδρος πολιόρκησε την Ολυμπιάδα στην Πύδνα. Με τον αποκλεισμό της από ξηρά και θάλασσα ανάγκασε τη βασίλισσα να παραδοθεί αφού ο στρατός της είχε αποδεκατιστεί από την πείνα. Η Ολυμπιάδα θανατώθηκε από συγγενείς των θυμάτων της και τάφηκε στην Πύδνα. Με την ήττα και το θάνατό της καταλύεται ουσιαστικά ο οίκος των Αργεαδών. Το 168 π.Χ. οι ρωμαϊκές δυνάμεις με αρχηγό τον Αιμίλιο Παύλο συνέτριψαν τις μακεδονικές του Περσέα στον χώρο της Πύδνας. Η μάχη της Πύδνας υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες της αρχαιότητας και είχε καθοριστικά αποτελέσματα για την εξέλιξη των ελληνικών πραγμάτων. Μετά την κατάλυση του μακεδονικού βασιλείου η τακτοποίηση των πραγμάτων στην υπόλοιπη Ελλάδα, σύμφωνα με τα ρωμαϊκά συμφέροντα, ήταν πια θέμα χρόνου. Η Πύδνα πάντως συνέχισε να κατοικείται και κατά την ρωμαϊκή εποχή και ήταν το σημαντικότερο κέντρο στη βόρεια Πιερία. Ο ιστορικός ρόλος της όμως περιορίσθηκε κατά πολύ. Τα ανασκαφικά δεδομένα δείχνουν ότι ο οικισμός συρρικνώνεται προς τη θάλασσα, ώστε τα παλαιοχριστιανικά χρόνια να καταλάβει το νοτιοανατολικό τμήμα της αρχαίας πόλης. Στα βυζαντινά χρόνια γνωρίζει πάλι μεγάλη ακμή με το νέο όνομα Κίτρος και είναι οχυρωμένος οικισμός με έδρα επισκοπής. Με τον ερχομό των Τούρκων ο παράλιος οικισμός εγκαταλείπεται για να μεταφερθεί στη σημερινή θέση του Κίτρους. Οι σωστικές ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν σε μικρή έκταση στον οχυρωμένο οικισμό και κυρίως στα εκτεταμένα νεκροταφεία που αναπτύσσονται σε μεγάλη απόσταση δίπλα σε επτά οδικούς άξονες, που ξεκινούν από τον παράλιο οικισμό (εικ. 7-11). Από τα νεκροταφεία της Πύδνας ξεχωρίζουν δύο μνημειακά σύνολα. 1. Μακρύγιαλος. Αγροτεμάχιο αριθμός 936. Βόρειο νεκροταφείο Πύδνας. Αποκαλύφθηκε συστάδα μνημειακών τάφων. Αποτελείται από ένα μονοθάλαμο μακεδονικό τάφο, ένα κιβωτιόσχημο σε μορφή θήκης , που φέρει στα κάθετα τοιχώματα του τοιχογραφίες, ένα μικρό κιβωτιόσχημο που προορίζονταν για παιδική ταφή και ένα διπλό κιβωτιόσχημο. Ο τελευταίος είχε συληθεί και λιθολογηθεί ήδη από την αρχαιότητα ώστε σήμερα να σώζεται μόνο το δάπεδό του. Οι υπόλοιποι δύο κιβωτιόσχημοι βρέθηκαν ασύλητοι και έδωσαν μερικά από τα πιο εντυπωσιακά κινητά ευρήματα στη Μακεδονία. Τέλος ο μακεδονικός τάφος, αν και συλημένος, έδωσε και αυτός ενδιαφέροντα ευρήματα, από τα οποία ξεχωρίζουν κομμάτια της δίφυλλης, ξύλινης θύρας του. Το σύνολο χρονολογείται στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. και μπορεί να αποδοθεί σε μέλη οικογένειας εταίρων. Προστατεύεται με πρόχειρο στέγαστρο. Είναι επισκέψιμο μετά από συνεννόηση με τον φύλακα αρχαιοτήτων της Πύδνας (εικ. 12-15). 2. Αλυκές Κίτρους. Αγροτεμάχιο Κ. Χρυσοχοΐδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Δίπλα στον αρχαίο δρόμο που οδηγούσε από την Πύδνα στο Δίον. Ερευνήθηκαν περισσότεροι από ογδόντα τάφοι του νότιου νεκροταφείου της Πύδνας, που προορίζονταν για εύπορα μέλη της. Έχουμε μια ποικιλία ταφικών μνημείων: μονοθάλαμο μακεδονικό τάφο, κιβωτιόσχημους τάφους διαφόρων μεγεθών από τοπικό λίθο, αλλά και από ωμά πλιθιά που οι κάθετες πλευρές τους καλύπτονταν με κονιάματα, λακκοειδείς τάφους, καθώς και ένα διθάλαμο θαλαμωτό σκαμμένο στο έδαφος της περιοχής. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οι τάφοι ήταν ασύλητοι και έδωσαν ένα ιδιαίτερα πλούσιο σύνολο από αγγεία (ασημένια, χάλκινα, γυάλινα, αλαβάστρινα και κυρίως πήλινα), κοσμήματα, (κυρίως χρυσά και λιγότερα ασημένια και χάλκινα), πήλινα ειδώλια κ.α. Το σύνολο χρονολογείται από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. μέχρι τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. Από την εποχή δηλαδή της ακμής του μακεδονικού βασιλείου μέχρι και την κατάκτησή του από τη Ρώμη (εικ. 16-22). ΚΙΤΡΟΣ - ΘΕΣΗ ‘‘ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ’’ Στη θέση Λουλούδια στα αγροκτήματα Κίτρους κυρίως αλλά και του Κορινού εντοπίζεται ένας σημαντικός οικισμός της βόρειας Πιερίας, που αγνοούμε μέχρι στιγμής την ονομασία του. Τα έργα για την κατασκευή της Νέας Σιδηροδρομικής Γραμμής Αθηνών-Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλες σωστικές ανασκαφές έδειξαν ότι είχε συνεχή κατοίκηση από την Εποχή του Χαλκού μέχρι την παλαιοχριστιανική. Παράλληλα ερευνήθηκε μεγάλος αριθμός τάφων των αντίστοιχων περιόδων που έδωσαν πλούσια κινητά ευρήματα. Σε ξεχωριστή θέση στο αγροτεμάχιο αριθμός 1542 εντοπίσθηκαν οι ταφές μιας οικογένειας που μπορούν από τα ευρήματα να αποδοθούν στην τάξη των εταίρων. Αρχικά στον 5ο και στο α΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. είχαμε μεγάλους λακκοειδής τάφους με ξύλινες σαρκοφάγους. Στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. αποκτούν πιο μνημειακή μορφή. Πρόκειται για μεγάλους κιβωτιόσχημους με χρωματιστά κονιάματα, ενώ ένας φέρει και τοιχογραφίες (εικ. 23-29).  |
Η θέση της αρχαίας Πύδνας. Αεροφωτογραφία  |  | Αρχαία Πύδνα. Ιερό ελληνιστικών χρόνων. | Βόρειο νεκροταφείο Πύδνας. Μακρύγιαλος, αγροτ. 951. Ταφικός τύμβος |
 |  | Πύδνα. Επιτύμβια στήλη. 5ος αι. π.Χ | Πύδνα. Βόρειο νεκροταφείο.Μακρύγιαλος, αγροτ. 947. Κιβωτιόσχημος τάφος 4ος αι. π.Χ. |
 | Πύδνα..Βόρειο νεκροταφείο. Μακρύγιαλος, αγροτ. 936. Μακεδονικός τάφος. 4ος αι. π.Χ. |
 | Πύδνα. Βόρειο νεκροταφείο. Μακρύγιαλος, αγροτ. 936. Κιβωτιόσχημος τάφος με τοιχογραφίες. 4ος αι. π.Χ. |
 |  | Πύδνα. Βόρειο νεκροταφείο. Μακρύγιαλος, αγροτ. 936. Χρυσό στεφάνι μυρτιάς. 4ος αι. π.Χ | Πύδνα. Βόρειο νεκροταφείο.Μακρύγιαλος, αγροτ. 936. Ασημένια επίχρυσα ελάσματα με παράσταση Δία και Άρτεμης. 4ος αι. π.Χ. |
 |  | Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοΐδη Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Στέγαστρα των τάφων. | Κίτρος. Αγροτ. Κ.Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Κιβωτιόσχημοι τάφοι. |
 |  | Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Εσωτερικό του μακεδονικού τάφου. | Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας.Εσωτερικό κιβωτιόσχημου τάφου με χάλκινα αγγεία. 4ος αι. π.Χ. |
| Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Χάλκινη υδρία 5ου αι. π.Χ. με επιδιόρθωση του 3ου αι. π.Χ. |
 |  | Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Χρυσά ενώτια. 2ος αι. π.Χ. | Κίτρος. Αγροτ. Κ. Χρυσοχοϊδη. Νότιο νεκροταφείο Πύδνας. Πήλινο ειδώλιο. 4ος αι. π.Χ. |
 |  | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’. Λακκοειδής τάφος. 5ος αι. π.Χ. | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’ Ερυθρόμορφος κρατήρας. 5ος αι. π.Χ. |
 |  | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’. Χάλκινα αγγεία. 5ος αι. π.Χ. | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’. Χάλκινο κράνος. 5ος αι. π.Χ. |

|  | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’. Αγροτ 1542. Κιβωτιόσχημοι τάφοι. 4ος αι. π.Χ. | Κίτρος, θέση ‘‘Λουλούδια’’. Αγροτ 1542. Κιβωτιόσχημος τάφος με τοιχογραφίες. 4ος αι. π.Χ. |
 | Κίτρος, ‘‘Λουλούδια’’. Ερυθρόμορφος κρατήρας. Τέλη 5ου αι. π.Χ. |
|
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.